چرا سود بانکی در ایران یک فریب بزرگ است؟
بانک به شما میگوید: «۲۳٪ سود میدهیم!» شما خوشحال میشوید. ولی آخر سال، فقیرتر شدهاید. چگونه؟
این فریب نیست به معنای دروغ گفتن. این فریب به معنای نشان ندادن کل تصویر است.
سود اسمی vs سود واقعی#
سود اسمی: عددی که بانک اعلام میکند (مثلاً ۲۳٪)
سود واقعی: سود اسمی منهای تورم
فرمول ساده:#
سود واقعی = سود بانکی - تورم
مثال ایران:#
| شاخص | مقدار |
|---|---|
| سود بانکی اعلامشده | ۲۳٪ |
| تورم واقعی | ۵۰٪+ |
| سود واقعی شما | -۲۷٪ |
یعنی: با سپرده بانکی، سالانه ۲۷٪ از قدرت خرید خود را از دست میدهید.
چرا این فریب است؟#
۱. بانک فقط سود اسمی را میگوید#
وقتی وارد بانک میشوید، میگویند:
- «سود سپرده ۲۳٪ است»
- «پولتان امن است»
- «هر ماه سود میگیرید»
چیزی که نمیگویند:
- «تورم ۵۰٪ است»
- «قدرت خرید شما کم میشود»
- «ما با پول شما ۴۰٪ سود میکنیم»
۲. اعداد بزرگ فریبندهاند#
وقتی میبینید حساب شما از ۱۰۰ میلیون به ۱۲۳ میلیون رسیده، حس میکنید سود کردهاید.
ولی واقعیت:
| شاخص | ابتدای سال | انتهای سال |
|---|---|---|
| موجودی | ۱۰۰ میلیون | ۱۲۳ میلیون |
| قدرت خرید (با تورم ۵۰٪) | ۱۰۰ میلیون | ۸۲ میلیون |
عدد بزرگتر شده، ولی شما فقیرتر شدهاید.
۳. مقایسه با کشورهای دیگر#
| کشور | سود سپرده | تورم | سود واقعی |
|---|---|---|---|
| آمریکا | ۵٪ | ۳٪ | +۲٪ |
| اروپا | ۳٪ | ۲٪ | +۱٪ |
| امارات | ۴٪ | ۲٪ | +۲٪ |
| ایران | ۲۳٪ | ۵۰٪ | -۲۷٪ |
در کشورهای عادی، پسانداز بانکی سود واقعی دارد. در ایران، ضرر واقعی دارد.
بانک با پول شما چه میکند؟#
وقتی ۱۰۰ میلیون تومان سپرده میگذارید:
مرحله ۱: وام با سود بالاتر#
بانک پول شما را وام میدهد:
- از شما میگیرد: ۲۳٪
- به دیگران میدهد: ۳۰-۳۵٪
- سود بانک: ۷-۱۲٪
مرحله ۲: خرید دارایی#
بانکها با سپردهها:
- ملک میخرند (رشد ۴۰٪+)
- ارز میخرند (رشد ۵۰٪+)
- سهام میخرند
آنها از تورم سود میبرند، شما ضرر میکنید.
مرحله ۳: ارز دولتی#
بانکهای بزرگ دسترسی به ارز ارزان دارند:
- میخرند: ۲۸,۰۰۰ تومان
- میفروشند: ۶۵,۰۰۰ تومان
- سود: ۱۳۰٪ بدون ریسک
محاسبه دقیق: ۱۰۰ میلیون در یک سال#
آنچه بانک نشان میدهد:#
| ماه | موجودی |
|---|---|
| فروردین | ۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰ |
| اردیبهشت | ۱۰۱,۹۱۶,۶۶۷ |
| خرداد | ۱۰۳,۸۷۰,۱۳۹ |
| ... | ... |
| اسفند | ۱۲۳,۰۰۰,۰۰۰ |
بانک میگوید: ۲۳ میلیون سود کردید! 🎉
واقعیت:#
| شاخص | ابتدای سال | انتهای سال |
|---|---|---|
| موجودی تومانی | ۱۰۰ میلیون | ۱۲۳ میلیون |
| معادل دلاری (ابتدا) | ۲,۰۰۰ دلار | - |
| معادل دلاری (انتها) | - | ۱,۵۰۰ دلار |
واقعیت: ۵۰۰ دلار = ۲۵ میلیون تومان از دست دادید! 😱
چرا دولت این وضعیت را حفظ میکند؟#
۱. تامین مالی کسری بودجه#
دولت از طریق بانکها پول قرض میگیرد. اگر سود واقعی مثبت شود، هزینه بدهی دولت نجومی میشود.
۲. نجات بانکهای ورشکسته#
بانکهای زیادی بدهی دارند. سود پایین + تورم بالا = بدهیها ذوب میشود.
۳. انتقال ثروت#
این سیستم، ثروت را از طبقه متوسط (سپردهگذاران) به:
- بانکها
- وامگیرندگان بزرگ
- دولت
منتقل میکند.
فریب «سپرده بلندمدت»#
بانکها میگویند: «سپرده ۵ ساله سود بیشتری دارد!»
واقعیت:
| نوع سپرده | سود | در ۵ سال با تورم ۵۰٪ |
|---|---|---|
| کوتاهمدت | ۲۰٪ | ضرر ۷۵٪ |
| یکساله | ۲۳٪ | ضرر ۶۸٪ |
| بلندمدت | ۲۵٪ | ضرر ۶۲٪ |
در همه حالات ضرر میکنید. فقط میزان ضرر فرق میکند.
سوالهایی که باید از بانک بپرسید#
۱. «سود واقعی من چند درصد است؟»#
اگر صادقانه جواب دهند: منفی.
۲. «شما با پول من چه میکنید؟»#
وام میدهند با سود بالاتر، ملک میخرند، ارز میخرند.
۳. «چرا سود من کمتر از تورم است؟»#
چون قانون همین است و به نفع بانک است.
۴. «اگر ورشکست شوید چه میشود؟»#
شاید سالها طول بکشد تا پولتان را بگیرید (اگر بگیرید).
جایگزین چیست؟#
قانون طلایی: پولتان را جایی بگذارید که سود واقعی مثبت باشد.
| گزینه | سود اسمی | تورم | سود واقعی |
|---|---|---|---|
| بانک ایرانی | ۲۳٪ | ۵۰٪ | -۲۷٪ |
| دلار | ۰٪ (نگهداری) | - | ۰٪ (حفظ ارزش) |
| دارایی توکنیزه | ۱۰٪ دلاری | - | +۱۰٪ واقعی |
مقایسه ۵ ساله#
۱۰۰ میلیون تومان امروز، ۵ سال بعد:
| گزینه | موجودی | قدرت خرید واقعی |
|---|---|---|
| سپرده بانکی | ۲۸۲ میلیون | ۳۷ میلیون |
| تبدیل به دلار | ۵۰۰ میلیون | ۱۰۰ میلیون |
| دارایی توکنیزه ۱۰٪ | ۸۰۰ میلیون | ۱۶۰ میلیون |
تفاوت بین بدترین و بهترین: ۴ برابر
داستان واقعی#
فاطمه، ۵۵ ساله، بازنشسته:
«۱۰ سال پیش ۲۰۰ میلیون تومان پسانداز بازنشستگی داشتم. گذاشتم بانک چون امن بود. الان حدود ۵۰۰ میلیون شده. ولی همان ماشینی که آن موقع ۱۰۰ میلیون بود، الان ۲ میلیارد است. نمیفهمم چی شد.»
چی شد؟ بانک سود داد، ولی کمتر از تورم. فاطمه فکر کرد پول دارد، ولی قدرت خرید نداشت.
قدم بعدی#
از فریب خارج شوید. سرمایهتان را جایی بگذارید که سود واقعی مثبت باشد.
Join the Tokenization Revolution
Create your free Pedex account and start building your tokenized portfolio in minutes.
مقالات مرتبط#
- بانکهای ایران چگونه دارایی مردم را میبلعند؟
- پسانداز در ایران: توهم امنیت
- آیا دارایی توکنیزهشده از بانک امنتر است؟
این محتوا صرفاً جنبه آموزشی دارد و توصیه مالی نیست.
